Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển - Bài 13
Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển - Bài 13
Cập nhật: 06-03-2017 | 17:23:18
Bài 13: Hơi thở đờn ca ở Đất Mũi
Cà
Mau được mệnh danh là vùng đất trẻ, vùng đất “sinh sau đẻ muộn” nhưng
đờn ca tài tử (ĐCTT) ở đây phát triển khá nhanh. Trong ĐCTT, người Cà
Mau còn gửi trao cho nhau những tình yêu lớn. Đó là tình yêu quê hương,
đất nước bao la; tình phụ tử, mẫu tử thiêng liêng, cao cả; tình bạn tri
kỷ gắn bó, keo sơn; tình anh em máu mủ ruột rà và tình yêu đôi lứa thiết
tha…
Tiết mục khai mạc Liên hoan Ðờn ca tài tử Nam bộ tỉnh Cà Mau lần thứ VII, tổ chức tại huyện Ðầm Dơi
Gắn kết tình làng nghĩa xóm
“Gió
xuân bay về Cà Mau, qua Đầm Dơi nước sông lững lờ, bông tràm thoảng đưa
mùi hương…”, xuôi thuyền theo lời ca, chúng tôi đã có dịp thưởng thức
trọn vẹn một cuộc giao lưu ĐCTT ở huyện Đầm Dơi và được biết nơi đây có
tới 88 CLB ĐCTT. Ông Ðặng Lâm Triều, Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể
thao huyện Ðầm Dơi cho biết, các CLB sinh hoạt đều khắp ở 16 xã, thị
trấn, với gần 1.200 thành viên, nhiều CLB duy trì sinh hoạt hàng tháng,
còn lại sinh hoạt quý, ngày lễ, tết hoặc lồng ghép những buổi tuyên
truyền bảo đảm trật tự an toàn giao thông, phòng chống tội phạm, tệ nạn
xã hội. Mỗi CLB có từ 7 - 30 thành viên, là những người yêu thích bộ môn
này và đa số ở độ tuổi trung niên. Có những nghệ nhân tự sáng tác, tự
ca và tự đàn những bài bản về Ðảng, Bác Hồ, tình yêu quê hương đất nước,
con người, sự đổi thay của quê hương Ðầm Dơi…
Trở
về TP.Cà Mau gặp nghệ nhân Nguyễn Văn Thanh, Chủ nhiệm CLB ĐCTT xã Tắc
Vân, chúng tôi đã có dịp trò chuyện và biết thêm nhiều về những thành
tích nổi trội của xã. Ông Thanh phấn khởi cho biết: “Các phong trào của
thành phố hoặc là cấp trên mở hội thi, Tắc Vân đều dự thi. Ở đây, có
nhiều tay ca tài tử đi tham gia và đoạt giải A như ông Ðặng Thanh Tòng,
có những em nhỏ như là Nguyễn Mai Anh, những tay đờn có ông Thắng... quý
nhất bây giờ có ông Trần Văn Hùng”. Các thành viên trong CLB ĐCTT Tắc
Vân đều có lòng đam mê và nhiệt huyết với đờn ca. Trong các đợt sinh
hoạt, họ giao lưu và chỉ dẫn cho nhau cùng thể hiện đúng nhịp, phách
theo kinh nghiệm và kiến thức của mình.
Mặc
dù có nhiều khó khăn do thiếu kinh phí hoạt động nhưng có thể nói việc
thành lập CLB ĐCTT ở các địa phương trong tỉnh đã tạo điều kiện cho
người dân có sân chơi giải trí lành mạnh, bổ ích. Qua đó, góp phần gắn
kết tình làng nghĩa xóm, cùng nhau chung sức bảo tồn, duy trì môn nghệ
thuật ĐCTT Nam bộ - loại hình độc đáo được UNESCO công nhận là di sản
văn hóa phi vật thể.
Tiếp lửa đam mê
Có
dịp đặt chân đến Cà Mau nhân dịp Bảo tàng tỉnh đang tổ chức trưng bày
chuyên đề “Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ”, chúng tôi như hiểu sâu thêm
về quá trình hình thành và phát triển của loại hình nghệ thuật độc đáo
này ở Đất Mũi. Trong số hơn 850 hình ảnh, tư liệu, tài liệu, hiện vật,
băng đĩa, bài bản của các soạn giả, thì những hình ảnh về ban ÐCTT của
ông Nguyễn Tống Triều, ban ÐCTT đầu tiên lưu diễn ở nước ngoài năm 1900
đã khiến nhiều người trào dâng những cảm xúc. Qua đó, cho thấy ÐCTT đã
nổi danh từ hơn một thế kỷ trước. Hàng chục loại nhạc cụ trong dàn nhạc
tài tử như: Đàn kìm, đàn cò, đàn tranh, đàn bầu, song lang, ghi-ta phím
lõm… cũng được trưng bày. Bên cạnh đó là gian trưng bày về các nghệ
nhân, nghệ sĩ Cà Mau đã làm vang danh ÐCTT, cải lương. Đó là những hình
ảnh, những bài ca tài tử viết tay của các nghệ nhân: Lâm Tường Vân, Tăng
Phát Vinh, nghệ sĩ Huỳnh Khánh, soạn giả Trọng Nguyễn…
Ngoài
việc hoạt động trưng bày này, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Cà Mau
cũng đang triển khai thực hiện Ðề án “Bảo vệ và phát huy giá trị nghệ
thuật ÐCTT Nam bộ tỉnh Cà Mau” (giai đoạn 2015-2020) và bước đầu tạo
được nhiều tín hiệu vui. Năm 2016, Bảo tàng tỉnh đã thực hiện việc kiểm
kê, sưu tầm về nghệ thuật ÐCTT trên địa bàn toàn tỉnh. Theo đó, toàn
tỉnh có khoảng 400 CLB ĐCTT và ĐCTT đang là một trong số những tiêu chí
bắt buộc để xét danh hiệu xã nông thôn mới. Vì thế khắp các xóm, ấp đều
có CLB ĐCTT. Ngoài ra, Trung tâm Văn hóa tỉnh cũng đã tổ chức nhiều lớp
tập huấn nghiệp vụ ĐCTT cho người mộ điệu và các cán bộ văn hóa cơ sở.
Ông
Nguyễn Tiến Dương, Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Cà Mau cho biết,
công tác giữ gìn và phát triển ĐCTT ở Cà Mau đã sớm được quan tâm trước
khi UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Nhờ
vậy cho nên trong Liên hoan Festival Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ nhất
- Bạc Liêu 2014, Cà Mau cùng với 7 tỉnh, thành phố trong khu vực đã
xuất sắc nhận Huy chương vàng tại Liên hoan Nghệ thuật ĐCTT Nam bộ và
giải B với nội dung Triển lãm “Không gian Đờn ca tài tử”. Phát huy những
kết quả đạt được trong thời gian qua, các nghệ nhân ĐCTT Cà Mau hôm nay
đang khẩn trương tập dượt chương trình “Cà Mau - Nông thôn ngày mới” để
tham gia Liên hoan ĐCTT Nam bộ trong Festival ĐCTT Quốc gia lần II -
Bình Dương 2017 tới. Góp mặt trong đoàn nghệ nhân là những hạt nhân được
tuyển chọn qua các kỳ liên hoan của tỉnh và khu vực. “Hy vọng với sự
chuẩn bị chu đáo và đầy tâm huyết, Cà Mau sẽ đem đến cho khán giả cả
nước những tiết mục đặc sắc mang hơi thở của vùng đất cuối trời phương
Nam”, ông Tiến Dương nói thêm.
Bài 14: Phát huy giá trị nghệ thuật đờn ca tài tử ở Vĩnh Long
MINH HIẾU
Nhận xét
Đăng nhận xét