Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển (Bài 12)
Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển (Bài 12)
Cập nhật: 04-03-2017 | 09:21:49
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển (Bài 4)
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển - Bài 5
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển - Bài 6
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển (Bài 8)
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển (Bài 7)
- » Đờn ca tài tử Nam bộ -Bảo tồn và phát triển (Bài 9)
- » Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển - Bài 11
Bài 12: Sức hút đờn ca tài tử ở An Giang
Nhiều
người lo ngại loại hình nghệ thuật dân tộc như đờn ca tài tử (ĐCTT) sẽ
dần bị lãng quên, khi hàng loạt văn hóa ngoại lai xâm nhập. Và, một số
giới trẻ hiện nay chỉ thích điệu sôi động, hiện đại của nhạc điện tử,
rap, rock, hip hop, K-pop… chứ nào để ý đến giai điệu trữ tình, trầm
bổng của ĐCTT. Thế nhưng, khi đến An Giang thì nhận định đó là khá vội
vàng, bởi nơi đây ĐCTT luôn sống với một sức hút mãnh liệt.
Sự lan tỏa của ĐCTT
Về
An Giang nhân buổi họp mặt thân tình, giao lưu văn nghệ, hay thi thố
tài năng… một lớp xuân tình, hay một bản lưu thủy trường, một câu vọng
cổ cứ mộc mạc, tự nhiên cất lên, khiến xung quanh chìm đắm trong cảm xúc
khó tả. Bài này vừa dứt, đã có bài khác nối đuôi theo. Cuộc vui tưởng
chừng kéo dài đến vô tận cũng bởi cảm xúc đặc biệt mà ĐCTT mang đến.
Theo ông Trương Bá Trạng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch
(VH-TT&DL) tỉnh An Giang, ở đây ngoài việc duy trì đều đặn các câu
lạc bộ (CLB) ĐCTT địa phương, sân khấu hát với nhau, người yêu thích
ĐCTT còn có thể thỏa lòng mong ước khi tham gia Liên hoan ĐCTT.
Một tiết mục tham gia tại Liên hoan ĐCTT An Giang năm 2016 (ảnh: Báo An Giang cung cấp)
Ông
Trương Bá Trạng nói thêm, liên hoan lần nào cũng xuất hiện nhiều nghệ
nhân ưu tú, thầy đờn và cả ngón đờn mới vào nghề, tham gia sinh hoạt ở
CLB ĐCTT tại địa phương, vùng sâu, vùng xa, biên giới… Đặc biệt, liên
hoan còn có cả những tài tử cao tuổi như: Tài tử đờn Lê Văn Trung (86
tuổi, Đội ĐCTT TP.Châu Đốc), tài tử ca Trương Hoàng Bảo (84 tuổi, An
Phú), tài tử đờn Tám Hờ (81 tuổi, TX.Tân Châu). Ngoài ra, còn có tài tử
đờn khiếm thị Phạm Duy Tân (Tri Tôn); tài tử ca Phạm Ngọc Nhớ (11 tuổi,
TP.Châu Đốc) và Trần Thị Cẩm Tú (11 tuổi, TP.Long Xuyên)… Tuổi tác,
khiếm khuyết về ngoại hình không thể cản bước chân họ đến với bộ môn
nghệ thuật này. Mà ngược lại, họ mượn lời ca phím đàn để bộc bạch tâm
sự, niềm đam mê cháy bỏng của bản thân. Điều đó tạo nên sự rung động sâu
sắc ở người nghe.
Vượt
ra ngoài khuôn khổ của liên hoan, ĐCTT còn xuất hiện trong các buổi
sinh hoạt của các đội, nhóm tuyên truyền. Kể cho chúng tôi nghe về câu
chuyện tuyên truyền dân số bằng ĐCTT ở huyện Thoại Sơn, anh Trần Kim
Sơn, Giám đốc Trung tâm Dân số- Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) huyện
Thoại Sơn nói, năm 2010, trong lần nói chuyện chuyên đề sinh hoạt nhóm
tại xã Vĩnh Trạch, một cộng tác viên DS đã thư giãn bằng bài ca cổ nói
về công tác KHHGĐ, vừa ca xong thì có rất nhiều người đứng lên đặt câu
hỏi xoay quanh những nội dung trong bài ca. Nhận thấy sự tác động mạnh
mẽ của lời ca tiếng hát, anh liền nảy ra ý định kết hợp giao lưu văn
nghệ và tuyên truyền về DS-KHHGĐ. Sẵn trong CLB ĐCTT xã Vĩnh Trạch có
nhiều thành viên là cộng tác viên DS, anh Sơn đã vận động các thành viên
phối hợp với trung tâm để triển khai mô hình cho đến bây giờ. Theo đó,
chất lượng sinh hoạt tuyên truyền DS-KHHGĐ cải thiện rất tích cực, dần
dần tổ chức thành đêm văn nghệ thu hút đông đảo người dân tham gia. Hiện
nay, ai cũng thuộc nằm lòng những khẩu hiệu, trả lời đúng về những kiến
thức liên quan đến sức khỏe sinh sản, KHHGĐ, sức khỏe tuổi vị thành
niên và tâm sinh lý của con em, biện pháp phòng tránh thai hiệu quả…
Tiếp tục giữ gìn và phát huy
Với
sức lan tỏa của phong trào ĐCTT, ngày nay nó đã trở thành nét đẹp sinh
hoạt văn hóa truyền thống, gần gũi trong đời sống, mang đậm giá trị tình
làng, nghĩa xóm sau những giờ lao động mệt nhọc. Theo thống kê của Sở
VH-TT&DL năm 2013, trên địa bàn tỉnh có hơn 230 CLB ĐCTT ở 156 xã,
phường, thị trấn, với hơn 2.700 người tham gia sinh hoạt (mỗi CLB có từ
10 thành viên trở lên). Bà Đỗ Thị Thanh Vân, Giám đốc Trung tâm Văn hóa
tỉnh An Giang, cho biết tuy có sức lan tỏa mạnh mẽ, nhưng hoạt động của
các CLB ĐCTT cũng gặp không ít khó khăn, trong đó khó khăn nhất vẫn là
kinh phí hoạt động, phương tiện âm thanh, ánh sáng. Một khó khăn nữa là
nguồn tài chính để hoạt động của các CLB ĐCTT chủ yếu do thành viên tự
nguyện đóng góp; những người nắm rõ bài bản, đờn hay, hát giỏi còn rất
ít, nhất là nghệ nhân đờn; lực lượng trẻ kế thừa, thực hành các kỹ năng
nghệ thuật ĐCTT đang thiếu hụt. Một số nhóm ĐCTT đã biểu hiện thương mại
hóa, làm ảnh hưởng đến hình ảnh trang trọng, tao nhã, nghĩa tình, sâu
lắng của nghệ thuật ĐCTT.
Để
mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của phong trào ĐCTT, Sở
VH-TT&DL vừa hoàn chỉnh Đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị nghệ thuật
ĐCTT Nam bộ trên địa bàn tỉnh An Giang giai đoạn 2017- 2021”. Theo đó,
hàng năm Sở VH-TT&DL sẽ kết hợp với Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ
thuật tỉnh tổ chức các trại sáng tác viết các bài ca cổ, bài bản có nội
dung mới, phù hợp với nhịp sống hiện đại. Bên cạnh đó là các cuộc thi
sáng tác các bài bản, bài ca cổ có nội dung về học tập và làm theo tấm
gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh; viết về công cuộc xây dựng nông
thôn mới trên quê hương An Giang và các lớp ĐCTT ở cấp huyện… Ngoài ra,
Trung tâm Văn hóa tỉnh cũng đã tổ chức 2 năm một lần Liên hoan ĐCTT cho
11 huyện, thị xã, thành phố tham gia.
Với
tinh thần tự hào và mong muốn quảng bá ĐCTT đến khắp nơi, Trung tâm Văn
hóa tỉnh đang xây dựng chương trình mang tên “Vang mãi khúc tự tình quê
hương” để tham dự Liên hoan nghệ thuật ĐCTT Nam bộ tại Festival ĐCTT
Quốc gia lần 2 - Bình Dương 2017. Theo đó, An Giang sẽ tuyển chọn những
nghệ nhân có ngón đờn hay và giọng ca xuất sắc để mang đến festival
những bài ca chan chứa tình người, tình đất phương Nam. Ngoài ra, An
Giang cũng đang triển khai việc thiết kế để trang trí cho không gian
ĐCTT Nam bộ trong festival, bố trí các nghệ nhân tham gia biểu diễn giao
lưu với du khách nhằm khẳng định sức sống của ĐCTT vẫn đang lan tỏa
mạnh mẽ trong từng thế hệ người Nam bộ.
Bài 13: Hơi thở đờn ca ở Đất Mũi
MINH HIẾU
Nhận xét
Đăng nhận xét