Lý luận phê bình sân khấu: Vẫn thiếu và yếu
Lý luận phê bình sân khấu: Vẫn thiếu và yếu
Thêm một lần mổ xẻ về thực trạng của lý luận phê bình sân khấu hiện nay, các nhà chuyên môn, tác giả đều cho rằng lý luận phê bình của sân khấu nước nhà rất thiếu, yếu và luôn bị các nhà hát… phớt lờ.Một cảnh trong vở kịch “Điệp khúc vi rút” của Nhà hát Kịch Hà Nội. (Ảnh: Thái Anh).
Khó khăn tìm thấy tác phẩm lý luận phê
bình sân khấu đúng nghĩa của cây bút chuyên nghiệp là một thực tế không
thể phủ nhận ở thời điểm hiện nay. Và, gần như công tác quan trọng này
giờ đây đang được “nương” theo các tin, bài đăng tải trên hàng trăm tờ
báo, tạp chí. Thực tế đó khiến nhiều người băn khoăn: liệu rằng đây có
thể coi là tác phẩm lý luận phê bình hay chỉ là những tin, bài giới
thiệu tác phẩm đến công chúng?
Theo nhà báo Cao Minh: “Có thể thấy,
hiện nay hầu như không có nhà báo nào viết hay, viết giỏi, có kiến thức
về sân khấu, chứ chưa nói đến lĩnh vực lý luận phê bình. Vậy nên, trên
các tờ báo cũng hầu như vắng bóng những bài phê bình sân khấu. Trên mặt
báo chỉ còn dạng bài phổ biến nhất là giới thiệu vở diễn, giới thiệu các
gương mặt diễn viên”.
Trong khi đó tác giả Ngọc Thụ lại chia
sẻ: “Thú thực, tôi chưa bao giờ được các nhà lý luận phê bình vạch cho
tôi những cái được của tác phẩm, cái vụng về kém cỏi của vở diễn… Khi
nghỉ hưu, có thời gian rảnh rỗi, đọc lại một số bài viết, tôi vừa buồn
cười, vừa xấu hổ. Buồn cười vì các bài báo cứ na ná giống nhau… Một điều
đáng xấu hổ hơn nữa là có nhà báo không xem vở diễn mà vẫn có bài trang
trọng trên báo, theo đúng tờ giới thiệu. Tất nhiên, cũng có một số bài
về sân khấu đăng trên các tạp chí nghiên cứu thì mang tính bình là chính
chứ không có phê…”.
Không chỉ nhà báo Cao Minh, tác giả Ngọc
Thụ mà cả NSND Lê Tiến Thọ cũng đều cho rằng việc cần làm nhất hiện nay
để thúc đẩy lý luận phê bình sân khấu phát triển là Nhà nước cần quan
tâm hơn nữa đến công tác đào tạo thế hệ kế cận. Theo NSND Lê Tiến Thọ,
cần quan tâm đến việc làm thế nào để các khoa đào tạo lý luận phê bình ở
các trường hấp dẫn được người học, chứ không nên kéo dài tình trạng có
năm không tuyển sinh được chỉ tiêu nào. Tác giả Ngọc Thụ thì bày tỏ sự
đáng tiếc khi cũng có sinh viên được học các chuyên ngành về lý luận phê
bình hoặc liên quan đến lý luận phê bình song ra trường không tìm được
việc làm hoặc dễ dàng bỏ nghề vì đời sống không được đảm bảo. “Chúng tôi
thấy, các cơ quan chức năng chưa quan tâm đến việc đào tạo lớp trẻ làm
công tác lý luận phê bình” - tác giả Ngọc Thụ nói.
Riêng PGS TS Trần Trí Trắc đề xuất,
trong khi chờ một thế hệ kế cận thì tại sao không quan tâm, động viên
những cây bút phê bình đã được đào tạo trước đó?. Theo ông, cái cần gạt
đi là, quan niệm về nhà lý luận phê bình, sao cứ nhắc đến họ thì chỉ
nghĩ đến chuyện bị họ soi mói, chê bai? Đâu phải như vậy, nhà phê bình
chỉ muốn đồng hành cùng các nhà hát trong quá trình dựng vở để nhỏ, to
chuyện này, chuyện kia, miễn sao vở diễn khi đến với công chúng đạt được
giá trị thẩm mỹ cao nhất.
Thái Anh
Nhận xét
Đăng nhận xét